 |
| Nurten Ertul |
Ülkemin Trümmerfrauları Nerede?
Kadın hakları hareketinin odak noktası kabul edilen bugün, 1975 yılında Birleşmiş Milletler tarafından tanınan uluslararası bir etkinliktir. Kimi ülkelerde 8 Mart Dünya Kadınlar Günü çeşitli etkinliklerle kutlanırken kimilerinde de feminist sol hareketin içinde görülür. Bazı ülkelerin, insan ve kadın hakları karnesinin iyi olmamasının etkisi burada da kendini belli eder. Bugün görmezden gelinir. Oysa kadınlarla çocuklar özellikle savaş, deprem ve doğal afetler gibi sıra dışı günlerde en fazla bedel ödeyen kesim olarak dikkat çeker.
Örneğin; ülkemizde yaşanan Kahramanmaraş merkezli depremin en çok yürekleri yakan mağdurları da kadınlarla çocuklar oldu. Hatta pek çoğumuza yıkıntılar arasında yaşam savaşı veren kadınların görüntüleri, 2’ci dünya savaşı sonrasının Almanya’sını hatırlattı.
Bugün kutlanan 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nü kendi adımandepremden etkilenenlere hediye ederken Almanya’nın Trümmerfrau (Moloz Kadınlar) anlatmak istiyorum.
İkinci Dünya Savaşından sonra Almanya ve Avusturya şehirlerinin temizlenip yeniden inşası önemli oranda kadınlarla çocukların görevi oldu. Savaş bittiğinde binlerce Alman erkeği hayatta yoktu, kadınların nüfusu erkeklerden 7 milyon daha fazlaydı. Savaşın başladığı ilk yıllardan itibaren enkazları temizleyen, taşlar başta olmak üzere sağlam yapı malzemelerini molozların arasından toplayan kadınlara “Trümmerfrau-Moloz Kadın” denildi.
İkinci Dünya Savaşı'da Almanya'da yaklaşık dört milyon ev, Müttefik hava saldırılarında yıkıldı, pek çok fabrika harabeye döndü, okul binalarının yarısı, altyapının yüzde kırkı kullanılmaz durumdaydı. 7,5 milyon insan da evsizdi. Savaş sona erdiğinde ülkede 400 milyon metreküpten fazla moloz olduğu tahmin ediliyordu.
Savaş 1945’te Almanya'nın yenilgisiyle bittiğinde molozları ve enkazları kaldıracak işçilerle esirler kalmamıştı. Ancak savaşın başlarında 1940’larda bombalardan yıkılan binaların enkazlarını kaldırma işini gönüllüler üstlenmişti.
Daha sonraki süreçte Nazi Partisi yöneticileri ülkede yaşayan 15 ile 50 yaş arasındaki bütün kadınların enkaz kaldırma, riskli binaları yıkma ve moloz temizleme çalışmalarına katılmalarını zorunlu hale getirdi.
Hiçbir ağır makinenin kullanılmadığı bu çalışmalar sırasında önceleri kadınlar koordine olamadı. Toplanan molozların, gelişigüzel yerlere dökülmesi başka sorunlara yol açtı. Ancak daha sonraki süreçlerde kadınlar örgütlenip, ortaya çok temiz ve düzgün iş çıkartmaya başladı.
Yıkıntılar arasından kadınlar, tekrar kullanılacakları özenle ayırdılar. Bilhassa sağlam ve temiz tuğlaları seçtiler. İşe yaramayanları da vagonlara yükleyip, çöp sahalarına naklediyorlardı.
Günde dokuz saat çalışan kadınların öğle yemeği molası sadece 30 dakika, aldıkları ücret ise günlük yemek kartıydı. Gönüllü grupların da destek verdiği bu kadınlar, Almanya’da tarihe Trümmerfrauen (Moloz Kadın) olarak geçti. Moloz Kadınlar yani Trümmerfrauenler Almanya’da unutturulmadı. Tam tersi o günün anısına çeşitli törenlerle ve etkinliklerle hatırlatıldılar.
Hatta ünlü manken Claudia Schiffer’in Opel Astra reklamında söylediği “O BİR ALMAN” ifadesinin tesadüf olmadığını Alman kadınlarının, ülkelerini yeniden kurmak için yaptıkları çalışmada en saf haliyle hayat bulduğunu düşünüyorum.
Nurten Ertul
